-Adana’da tarih boyunca pamuk üretimi yapılmıştır.
-Pamuğun Adana’ya Büyük İskender zamanında getirildiği hakkında bilgiler vardır.
-Pamuğun anavatanı Hindistan olarak gösterilmektedir.
-Piyaz, Penbe, kutn pamuğun diğer isimleridir.
-Adana şehir merkezinde Pamuk pazarı vardı.
Buğday Pazarı
Adana’da yüzyılların hatırası olarak üretilen tarım ürünleri içinde önde gelenleri buğday ve pamuk idi. Osmanlı Devleti’nin son zamanlarında Adana’nın meşhur buğday pazarı, Kolordu binasının bulunduğu yeren ırmağa yakın olan arazisinde bulunuyordu. O döneme ait tarihi fotoğraflarda ürettiği buğday başta olmak üzere tarım ürünlerini pazara getirenler, alıcı durumdaki tüccar veya esnafa satıyordu. Buğday pazarına ürün getirenler genelde iki tekerli ve at ile hareket eden tekerlekli arabalar kullanmışlardır.
Pamuk pazarı
Adana şehir merkezinde Osmanlının son döneminde pamuk pazarı olarak kullanılan yer Kızılay caddesi kıyısında idi. Ve burası Pamuk pazarı semti olarak da adlandırılıyordu. O günlere ait resimlerde Pamuk pazarına at arabaları ile getirilen “kütlü” adı verilen tarladan toplanmış ve “haral” veya telis çuvallara yüklenen pamuklar alıcı durumdaki tüccara satılıyordu.
Adana Ticaret Borsasının fotoğraf arşivinde Adana Pamuk pazarı veya diğer ismiyle kütlü pazarı ile ilgili çok kıymetli fotoğraflar bulunmaktadır.
1929 yılına ait Adana Kütlü pazarı fotoğrafı o günlerin pamuk alım satımını gözler önüne serer. Pazara getirilen telis çuvallar içindeki pamuklar iki tekerli arabalar ile taşınıyor. Pazar meydanında çok sayıda pamuk yüklü araba görülüyor. Fotoğrafa dikkatle bakıldığında köylüler, hamallar, tüccarlar yeni kabul edilen kıyafet devrimine uygun olarak kasket şapka, pantol giyiyorlar. Mandaların çektiği arabalarda 9 telis çuval pamuk yükünün taşındığı dikkat çekiyor. Arabaya yüklenen pamuk çuvallarının 500 kg civarında olduğunu da söyleyebiliriz.
1942 yılında Adana pamuk ve kütlü pazarını gösteren bir başka fotoğrafta da ince ayrıntılar göze çarpıyor. İki at ile çekilen 4 tekerli arabalar pamuk çuvallarını taşımakta kullanılıyor. 4 çuval zemin kısmına ikişerli sıra halinde dizilmiş ve onun üzerine de 4 veya 5 çuval pamuk yerleştirilmiş. Pamuk pazarında üreticimler ve tüccarlar arasında canlı bir pazarlığın olduğu fotoğrafa yansımış. Bu fotoğraf bir başka gerçeği daha gözler önüne seriyor, 1940’lı yıllar içinde Çukurova’nın en önemli tarım ürünü olan pamuk başta olmak üzere diğer ürünler üretici çiftçiler tarafından at veya öküzle çekilen arabalar ile şehir merkezlerindeki pazarlara taşınıyor. Henüz kamyon ve traktör ile ürün taşınması yaygın bir halde değil. Adana şehrinin yakınındaki ova köylerinde topladıkları pamukları çuvallara yerleştiren ve öküz veya atın çektiği arabalar ile sabahın erken saatlerinde şehir merkezindeki Pazar yerine getiren köylüler saatlerce yol yürümek durumunda kalıyor.
Kütlü pazarı yaptırıyor
Adana’da pamuk başta olmak üzere kütlü olarak görülen tarım ürünlerinin pazarda satış işlemlerini bir merkezde toplamak ve yeni bir düzen vermek amacıyla Adana Ticaret Odası’nın imkanları ile Ceyhan yolundan Yüreğir’den şehre giriş yerinde (şimdiki Et ve balık kurumu tesislerinin bulunduğu yer) arsa satın alınmış ve burada kütlü pazarı kurma çalışmaları başlatılmıştır. Kütlü pazarının 1957 yılında açılışına Adana Ticaret Borsası büyük önem vermiş olacak ki Kütlü pazarının açılışının ayrıntılarının fotoğrafları çekilerek albüme yerleştirilmiştir.
4 Eylül 1967 yılında açılışı yapılan Adana Kütlü pazarının kısa süre içinde pamuk ürünlerinin üreticiden alınması işlemleri hız kazandı. Şehir merkezinde bulunan tüccarlar, pamuk ürünlerini işleyen çırçır-prese fabrikaları temsilcilerinin bir araya geldiği buluşma yeri idi adana Pamuk ve Kütlü pazarı . Kütlü Pazarının açılış fotoğraflarında bir ayrıntı daha dikkati çekiyor: İnsanların ulaşımı için otobüsler ve pazara ürün getiren kamyonların bulunması .
Adana Pamuk Pazarının şehir merkezine uzak olması ve pamuk satın alanların kütlü pazarına gelişlerinde sıkıntıların yaşanması üzerine 1970 yılında Kütlü pazarının bulunduğu arsa Et ve balık kurumuna satılmıştır. 1970 ve 80’li yıllarda Adana’da pamuk pazarı işleri gelişigüzel yerlerde yapılmıştır. Adana Belediyesinin yardımıyla Karşıyaka Cumhuriyet Un ve Çırçır Fabrikasının yanındaki boş arazi ile Karataş yolu üzerinde Seyhan nehri kıyısında Vakıflara ait boş arsa kütlü pazarı olarak kullanılmıştır. Adana’daki pamuk satın alımında Çukobirlik’in ön planda olması dolayısı ile pamuk pazarları da tarihe karışmıştır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder